Wystawa „Banknoty zastępcze Śląska 1914-1924” ma charakter przenośny i powstała z myślą o prezentowaniu jej w powiatach i miastach śląskich, gdzie emitowano pieniądze tego typu. Z uwagi na edukacyjny i regionalny charakter, szczególnie godna jest polecenia wszystkim miłośnikom historii regionu oraz dzieciom i młodzieży.

Wystawiać notgeldy – zadanie niełatwe lecz warto pokazać je starszym i dziatwie by cząstkę historii regionu poznali by bardziej ziemię czcili i kochali - mówi Bronisław Wątroba, autor i pomysłodawca ekspozycji.

Wystawę już wcześniej mogli oglądać uczestnicy Industriady – święta zabytków techniki, którzy w ostatni weekend czerwca odwiedzili kolonię „Ficinus” w Rudzie Śląskiej. Historyczne banknoty można było wtedy podziwiać w kościele ewangelicko-augsburskim w Wirku. Natomiast już od najbliższego poniedziałku wystawę przez kilka najbliższych tygodni będzie można zwiedzać na korytarzach rudzkiego urzędu miasta.

Historia banknotów, którym poświęcona została wystawa sięga 1914 r. W sierpniu tego roku, z chwilą wybuchu I wojny światowej, na terenie całych ówczesnych Niemiec odczuwany był dotkliwy brak pieniądza monetarnego o nominałach od ½ do 20 marek. Spowodowane to było poczynaniami państwa, starającego się zwiększyć swoje rezerwy złota, jak też reakcją ludności która pochowała złote i srebrne monety na „czarną godzinę”.

Aby zaradzić powstałym trudnościom władze samorządowe, a nawet większe przedsiębiorstwa szybko zdecydowały się na emisję prowizorycznego pieniądza zastępczego, o ograniczonym czasie i terenie obiegu. Nie było to w pełni legalne, ale z konieczności tolerowane przez państwo. Pojawiły się walory zwane notgeldami i nikt początkowo nie przypuszczał, że emisje tego typu występować będą w całej dekadzie 1914-1924. Zaowocowało to dziesiątkami tysięcy różnorodnych banknotów i bonów oraz tysiącami notgeldów monetarnych. Również na Śląsku, wtedy prowincji Prus podzielonej administracyjnie na trzy rejencje, było to zjawisko powszechne. Szczególnie dużo wystawców pieniądza tego typu pojawiło się na Górnym Śląsku, czyli ówczesnej rejencji opolskiej.

Notgeldy są dziś namacalnym świadectwem historycznym najważniejszego okresu minionego stulecia, gdy na gruzach trzech cesarstw tworzyły się nowe państwa europejskie, w tym też odradzała się niepodległa Polska. Plebiscyt i walka zbrojna powstańców śląskich również zostały utrwalone na tych walorach, szeroko wykorzystywanych do celów propagandowych. Ostateczny kres rozpowszechnianiu lokalnego pieniądza położyła dopiero reforma waluty niemieckiej, kończąca okres hiperinflacji.

Źródło: UM Ruda Śląska