Symbolem tragedii stał się obóz koncentracyjny w Świętochłowicach-Zgodzie. Z niespełna 6000 osób w ciągu ok. 300 dni istnienia obozu zmarło co najmniej 1855. Obóz był elementem szerszych czynów o charakterze zbrodniczym wobec cywilnych mieszkańców regionu. W pierwszym okresie działania te sprowadzały się do mordów, gwałtów, grabieży i dewastacji materialnego dziedzictwa, dokonywanych przez Armię Czerwoną. Po przejściu frontu przez Górny Śląsk władze sowieckie i polskie uruchamiały liczne obozy pracy. Przymusowo wysiedlano Ślązaków, a tysiące górników, hutników i innych specjalistów deportowano do katorżniczej pracy w przemyśle Związku Radzieckiego. Liczbę ofiar szacuje się na od 20 do 90 tysięcy osób.

- Niewątpliwie była to zbrodnia na narodzie, bo kryterium kaźni wyznaczało bycie Ślązakiem. Nikt nigdy nie wyrównał krzywd tym ludziom. Nikt nie poczuwa się do moralnego i materialnego zadość uczynienia, ani Polska, ani Rosja. O ofierze życia tysięcy niewinnych ludzi wciąż milczy się w naszych szkołach. Na szczęście pamięć o nich przetrwała i dziś sami uczymy się ją kultywować wraz z rosnącą świadomością śląskiej tożsamości i historii prawdziwej. - tłumaczy poseł Marek Plura.

W sobotę 28 stycznia ofiary tragedii uczcili członkowie Ruchu Autonomii Śląska, symbolicznym "Marszem na zgodę". Licznie odprawia się także Msze Święte w intencji ofiar najbliższe: 5 lutego o godz. 08:00 w kościele pw. Św. Jana Chrzciciela w Rudzie Śląskiej na ul. Karola Goduli 22; 5 lutego o godz. 11:00 w kościele pw. NMP Wspomożenia Wiernych w Katowicach-Wełnowcu; 12 lutego o godz. 17:00 w kościele pw. MB Częstochowskiej w Mysłowicach-Kosztowach.