Pod pomnikiem Powstańców Śląskich w Katowicach odbyły się główne, wojewódzkie obchody rocznicowe uchwalenia Konstytucji 3 Maja oraz wybuchu III Powstania Śląskiego, do którego doszło 103 lata temu.
Uroczystość odbyła się z udziałem przedstawicieli władz wojewódzkich – wojewody Marka Wójcika i wiceprzewodniczącej Sejmiku Urszuli Koszutskiej, wojsk obrony terytorialnej oraz służb mundurowych.
- Dziś splatają się dwie istotne dla Polski i dla naszego regionu rocznice. 233 lata poprzez uchwalenie Konstytucji podjęto bardzo ważną próbę reformy naszego państwa. 103 lata temu narodowowyzwoleńczy zryw doprowadził do przyłączenia części Górnego Śląska do Macierzy. Te wydarzenia znacząco wpłynęły na historyczne losy naszego kraju. Dziś składamy hołd bohaterem tamtych lat – podkreślił wojewoda śląski Marek Wójcik.
Uchwalona 3 maja 1791 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Konstytucja stanowiła pierwszy tego typu dokument w Europie i drugi na świecie. Została zaprojektowany w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Zmieniła ona ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc nadużycia pańszczyzny. Konstytucja formalnie zniosła liberum veto.
III Powstanie Śląskie rozpoczęło się w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku. Było konsekwencją przegranego plebiscytu i przejawem dążeń części ludności śląskiej do zjednoczenia z niepodległą Polską. Powstańcami dowodził Maciej Mielżyński, który stanął na czele Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych. Równocześnie Wojciech Korfanty ogłosił się dyktatorem III Powstania Śląskiego i przeniósł swoją siedzibę do Szopienic. Wybuch III Powstania Śląskiego poprzedziła m.in. akcja „Mosty”. Grupa Destrukcyjna „Wawelberga” pod dowództwem Tadeusza Puszczyńskiego zniszczyła część mostów komunikacyjnych na Odrze. Dzięki zaskoczeniu przeciwnika udało się uniknąć większych strat po stronie polskiej. W ciągu tygodnia powstańcom udało się opanować cały teren plebiscytowy.